Wat is vlakglas
Vlakglas is een verzamelnaam voor glassoorten die gebruikt worden in de woning- en utiliteitsbouw (de bouw van kantoren, fabrieken en andere bedrijfsruimten). Denk bijvoorbeeld aan ramen, kozijnen en deuren. Vlakglas wordt daarom ook wel vensterglas genoemd. Maar ook design- en interieurglas kunnen onder de noemer vlakglas vallen.
Vlakglas kent oneindig veel toepassingen. De veelheid van eigenschappen die het door bewerking of verwerking kan krijgen maakt dit mogelijk. Er is vlakglas voor het isoleren van warmte, voor het reguleren van zonlicht, voor bescherming tegen brand, doorvallen, letsel en inbraak etcetera. Vlakglas kan gebruikt worden voor het maken van constructies zoals glazen gevels, trappen, balustrades, vloeren en overkappingen. Maar denk ook eens aan spiegels of meubilair. Zowel in het interieur als exterieur wordt vlakglas gebruikt ter verfraaiing.
Om dit allemaal mogelijk te maken wordt glas bewerkt. Glasbewerkingstechnieken zijn bijvoorbeeld: snijden, slijpen, boren, zagen, harden, coaten, buigen, lakken, printen, verlijmen. Deze technieken worden steeds verder ontwikkeld en er komen nieuwe bewerkingstechnieken bij. De mogelijkheden van vlakglas worden alleen maar groter. Jaarlijks komen er dan ook vele duizenden tonnen aan vlakglasafval vrij.
De belangrijkste soorten vlakglas zijn:
- Floatglas is het basisglas waarmee veel verschillende glasproducten kunnen worden gemaakt. Het productieproces is in 1959 in Engeland uitgevonden. Bij de productie van floatglas worden onder hoge temperaturen zand, kalk en soda versmolten. Floatglas kan blank of gekleurd zijn, al naar gelang de toevoeging van metaaloxiden aan het mengsel. De samenstelling van de grondstoffen is per fabrikant verschillend, maar de verhouding van de basisgrondstoffen is meestal ongeveer 72 procent zand, 14 procent soda en 8 procent kalk.
Zand vormt dus de basisgrondstof voor glas. Soda wordt gebruikt om het smeltpunt van het zand te verlagen, kalk om het glas voldoende hard te maken. Daarnaast worden er nog allerlei andere grondstoffen gebruikt. Floatglas wordt gemaakt in dikten van 0,4 tot 25 millimeter. De meest gebruikelijke afmeting waarin het floatglas de fabriek verlaat, is 6.000 x 3.210 mm. -
Figuurglas is een transparante decoratieve beglazing, waarbij tijdens de productie in het nog warme glas een decoratief motief is gewalst. Figuurglas is in meerdere kleuren en in zeer veel soorten verkrijgbaar met zeer veel toepassingsmogelijkheden. Figuurglas wordt net als floatglas gemaakt van de hoofdbestanddelen zand, kalk en soda. Het wordt in een kleinere oven, de figuurglasoven, gemaakt.
Het patroon (figuur) wordt in het glas gedrukt door het glas tussen twee rollen door te voeren. Op één rol (= de figuurwals) staat het patroon in spiegelbeeld. Voor elk patroon is een aparte figuurwals nodig.
Sommige dessins zijn leverbaar met een draadraster. De aard en de structuur van het dessin bepalen de mate van transparantie van de beglazing. Deze kan worden gehard, gelaagd, gematteerd en in dubbele beglazing toegepast afhankelijk van het motief en de dikte. -
Draadglas wordt bijna op dezelfde manier gemaakt als figuurglas. Een belangrijk verschil is natuurlijk dat er een metalen draad in het glas wordt aangebracht. Het draadnet wordt eerst door een indrukwals in het gloeiende glas gedrukt. Daarna wordt het glas door andere walsen uitgewalst en komt het draad dus in het glas.
Draadglas wordt op verschillende manieren toegepast. Zo vergroot draadglas de veiligheid bij breuk: als het glas breekt, houdt de draad het bij elkaar. Vroeger werd draadglas ook voor brandwering gebruikt. Maar zowel voor veiligheid als brandwering geldt, dat daar inmiddels veel betere en gespecialiseerde producten voor in de plaats zijn gekomen. -
Om gelaagd glas te maken, kunnen verschillende materialen worden gebruikt. Het meest wordt PVB (polyvinylbutyral) toegepast: een synthetisch materiaal dat als folie in het glas wordt verwerkt. Een laagje folie is 0,38 mm dik; er kunnen meerdere laagjes folie tussen het glas zitten. De PVB-folie wordt in een drukketel tussen twee of meer bladen floatglas geperst; de folie zit dan zeer vast op het glas.
PVB-gelaagd glas wordt vooral gebruikt voor veiligheid en beveiliging. Als het glas breekt, houdt de PVB-folie het glas bij elkaar. Daardoor kunnen mensen en dieren zich er niet aan verwonden (veiligheid) en ontstaat er geen gat in het glas (beveiliging). Het glas kan ook worden gebruikt voor artistieke toepassingen (door gekleurde of bedrukte folies of glassoorten te gebruiken), of voor betere geluidswering (door speciale folies). -
Er bestaan twee soorten gehard (voorgespannen) glas:
- thermisch gehard glas;
- thermisch versterkt glas.
Thermisch gehard glas is veel sterker (wel vijf keer) dan normaal floatglas. Ook kan het beter tegen temperatuursverschillen (tot 200 graden). Als thermisch gehard glas breekt, levert het geen gevaar op voor verwondingen, omdat het uit elkaar valt in vele duizenden kleine stukjes (kruimels). Dit glas is dan ook een veiligheidsglas.
Thermisch gehard glas kent enorm veel toepassingen. Eerst werd het vooral toegepast in auto's, treinen en vliegtuigen. Inmiddels wordt het op veel plaatsen gebruikt. Bekende voorbeelden zijn bushokjes, winkelpuien, deuren, douchecabines, squashbanen, achterwanden voor keukens, et cetera.
Thermisch versterkt glas is ook sterker dan floatglas, maar niet zo sterk als gehard glas. Het kan een temperatuursverschil tot 135 graden verdragen. Thermisch versterkt glas breekt op dezelfde manier als normaal floatglas en is dus geen veiligheidsglas. Het wordt vooral gebruikt in gevels. -
Isolerend dubbelglas (IDG), in de volksmond isolatieglas genoemd, bestaat in principe uit twee ruiten die door een afstandhouder met elkaar zijn verbonden. In de ruimte tussen de ruiten (de spouw) bevindt zich lucht of gas. De ruiten zijn op een sterke en waterdampdichte manier verbonden met de afstandhouder. Daarvoor wordt zijvoegkit gebruikt, butyl.
De buitenvoegkit zorgt voor de mechanische sterkte en voor bescherming tegen invloeden van buiten. Voor de buitenvoegkit worden bijvoorbeeld polysulfide, polyurethaankit en siliconen toegepast.
De meest voorkomende afstandhouder is van aluminium of verzinkt staal. Deze afstandhouder kan in diverse kleuren worden uitgevoerd.
Het droogmiddel zorgt ervoor dat de ruimte tussen de glasbladen droog blijft. Tegenwoordig wordt zeoliet het meest gebruikt.
De spouw kan worden gevuld met lucht of met zogeheten edelgassen. Argon wordt het meest toegepast. Krypton wordt soms ook gebruikt, vooral bij kleinere spouwbreedten.
Het bekendste isolatieglas op dit moment is het HR-glas. Naast 'gewoon' HR-glas is er ook HR+ en HR++. HR++ wordt nu het meest gebruikt; deze glassoort geeft isoleert dan ook het beste. -
Een spiegel is een voorwerp dat licht en andere soorten elektromagnetische straling weerkaatst volgens de wet hoek van inval = hoek van terugkaatsing .
Een spiegel wordt gemaakt van helder vlakglas. De glasplaat wordt op een lopende band gelegd die de glasplaten door een reinigingsstation voert. Hier worden zij gereinigd met ceriumoxide, krijt en kokend water. Vervolgens worden de glasplaten gedroogd en verzilverd met zilvernitraat. Omdat de dunne laag zilver enigszins transparant is en ook zeer kwetsbaar, wordt op het zilver een laagje koper aangebracht. Ter bescherming worden vervolgens twee laklagen aangebracht.
Er zijn diverse soorten spiegels. Naast de gewone verzilverde spiegels, zijn er spiegels die bestaan uit een glanzend gepolijste, vlakke metalen plaat. Soms worden prisma s gebruikt als spiegel, waarvan zijden verzilverd zijn of waar van totale reflectie gebruik gemaakt wordt. Bijvoorbeeld de prismakijker en het pentaprisma van spiegelreflexcameras. Daarnaast zijn er halfdoorlatende spiegels die worden gebruikt als beam splitter in bepaalde instrumenten of als confrontatiespiegels: de persoon voor de spiegel ziet zichzelf in de spiegel, maar wie achter de spiegel staat ziet die persoon ook.
Bekijk hier het filmpje over de productie van spiegels.